11 Οκτωβρίου 1822: Διακόσια χρόνια από την Τουρκική απόβαση στη Μύκονο - Οι γενναίοι Μυκονιάτες με επικεφαλής την ηρωίδα Μαντώ Μαυρογένους

11 Οκτωβρίου 1822 / Διακόσια χρόνια από την Τουρκική απόβαση στη Μύκονο - Οι γενναίοι Μυκονιάτες με επικεφαλής την ηρωίδα Μαντώ Μαυρογένους

11 Οκτωβρίου 1822: Διακόσια χρόνια από την Τουρκική απόβαση στη Μύκονο - Οι γενναίοι Μυκονιάτες με επικεφαλής την ηρωίδα Μαντώ Μαυρογένους

«Διαπνεομένη από τα ιδανικά της ελευθερίας, δεν ηθέλησε να εξακολουθή να μένη και να απολαμβάνη των αγαθών του πλούτου [… ] εγκατεστάθη εις την Μύκονον, την κοιτίδα της οικογενείας της, δια να ευρίσκεται εις τον αέρα της αγωνιζομένης πατρίδος», έγραφε ο ιστορικός Διονύσιος Κόκκινος για την Μαντώ Μαυρογένους, αποδίδοντας με λίγες λέξεις το χαρακτήρα της ηρωίδας.

Η Μαντώ Μαυρογένους γεννήθηκε το 1796 (ή 1797) στην Τεργέστη, τόσο η πατέρας της όμως, Νικόλαος Μαυρογένης, γόνος φαναριώτικης οικογένειας, όσο και η μητέρα της, Ζαχαράτη Χατζή Μπατή, με καταγωγή από τη Σπάρτη, είχαν γεννηθεί στην Μύκονο. Ζούσαν στην Τεργέστη, ωστόσο, γιατί ο πατέρας της ήταν υπασπιστής του ηγεμόνα της Μολδαβίας, επιπλέον ασχολούνταν με το εμπόριο και έτσι η οικογένεια ήταν ιδιαιτέρως πλούσια.

Την 11η Οκτωβρίου, ημέρα Τρίτη, μοίρα του τουρκικού στόλου εμφανίστηκε μεταξύ Νάξου και Μυκόνου και ορισμένα σκάφη της πλησίασαν περισσότερο τις ακτές της Μυκόνου.

Το 1822, δεύτερο έτος της Εθνικής Επανάστασης, ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος κυριαρχούσε στο Αιγαίο, παρά τις μεμονωμένες επιτυχίες των Ελλήνων μπουρλοτιέρηδων.

Ο ελληνικός στόλος, αντί να κυνηγήσει τους Τούρκους στο Αιγαίο και να στήσει ενέδρες με τα πυρπολικά του, επανήλθε στις βάσεις του, επειδή δεν υπήρχαν χρήματα για μισθοδοσία και ζωοτροφές, όπως μαρτυρούν οι επιστολές του Μιαούλη και των Υδραίων προκρίτων προς την Προσωρινή Διοίκηση (Κυβέρνηση) της Ελλάδος.

Ο τουρκικός στόλος, από την πλευρά του, μετά τις αποτυχίες σε Σπέτσες και Ναύπλιο, έπλευσε προς την Κρήτη και αγκυροβόλησε στη Σούδα. Από εκεί αναχώρησε την 8η Οκτωβρίου 1822 με προορισμό την Κωνσταντινούπολη, όπου θα ξεχειμώνιαζε.

Την 11η Οκτωβρίου, ημέρα Τρίτη, μοίρα του τουρκικού στόλου εμφανίστηκε μεταξύ Νάξου και Μυκόνου και ορισμένα σκάφη της πλησίασαν περισσότερο τις ακτές της Μυκόνου.

Οι κάτοικοι του νησιού ανησύχησαν. Η ανησυχία τους μεγάλωσε όταν διά τηλεσκοπίου ένας καπετάνιος είδε την αλγερινή σημαία επ' αυτών.

Οι Μυκονιάτες, όπως και οι άλλοι Κυκλαδίτες, είχαν σκληρή πείρα από τις επιδρομές των Αλγερινών πειρατών και δραματικές αναμνήσεις από το παρελθόν.

Οι Μυκονιάτες δεν ήσαν άκαπνοι. Κάθε άλλο. Είχαν πολεμήσει τους Τούρκους, τόσο στη θάλασσα, όσο και στη στεριά. Έτσι, δε θα άφηναν την πατρίδα τους να πατηθεί από τους απίστους άνευ αντιστάσεως.

Αμέσως, σήμανε συναγερμός διά κωδωνοκρουσιών και όλοι οι κάτοικοι συγκεντρώθηκαν στο λιμάνι του νησιού.

Μετ' ολίγον, τα εχθρικά πλοία άρχισαν να ρίχνουν λέμβους στη θάλασσα και 100 Αλγερινοί αποβιβάστηκαν στη Μύκονο.

Είχαν έλθει για διαρπαγή ζωοτροφών ή προς τιμωρία των Μυκονιατών, κατ' εντολή των Τούρκων.

Οι αμυνόμενοι, που γρήγορα πέρασαν στην αντεπίθεση, ήταν οπλισμένοι με τρομπόνια (βραχύκαννα πλατύστομα όπλα) και χατζάρια.

Επικεφαλής τους ήταν η κοσμοπολίτισσα Μαντώ Μαυρογένους, με καταγωγή από ευγενή οικογένεια του νησιού, αν και από πολλούς ιστορικούς αμφισβητείται η παρουσία της στη μάχη.

Οι γενναίοι Μυκονιάτες όρμησαν αμέσως κατά των Αλγερινών και τους απώθησαν σχετικά εύκολα προς τις λέμβους τους.

Δεκαεπτά άφησαν την τελευταία τους πνοή στο χώμα του νησιού και πολλοί τραυματίστηκαν.

Τα τουρκικά πλοία άρχισαν να κανονιοβολούν το λιμάνι χωρίς επιτυχία.

Ο Καπουδάν Πασάς έκρινε ότι δεν άξιζε τον κόπο να χάσει καιρό για να επιχειρήσει νέα απόβαση στο νησί και να τιμωρήσει τους Μυκονιάτες.

Αφού κράτησε τα πλοία του μέχρι τις 14 Οκτωβρίου στην περιοχή μεταξύ Νάξου και Μυκόνου, έδωσε το σήμα απόπλου του στόλου προς Βορρά.

Μαντώ Μαυρογένους: Μια ξεχωριστή μορφή της Επανάστασης

Η Μαγδαληνή «Μαντώ» Μαυρογένους γεννιέται το 1796 (ή το 1797) στην Τεργέστη, όπου και είχε καταφύγει κρυφά η ελληνικής καταγωγής οικογένεια της Ρουμανίας.

Η Μαντώ Μαυρογένους, που ξεσήκωσε τους Μυκονιάτες, ήταν κόρη του εγκατεστημένου στην Τεργέστη Έλληνα μεγαλέμπορου Νικόλαου Μαυρογένους. Γεννήθηκε το 1796 και μεγάλωσε στο άνετο αστικό περιβάλλον του πατρικού σπιτιού, που την εξόπλισε με ξεχωριστή μόρφωση και την επηρέασε με τις ιδέες του διαφωτισμού. Η μόρφωσή της, ο εκρηκτικός χαρακτήρας της και η φλόγα για την ελευθερία της Ελλάδας την ανέδειξαν σε μια ξεχωριστή μορφή της Επανάστασης.

Λίγο πριν την επανάσταση εγκαταστάθηκε στην Πάρο με τον πατέρα της. Με την έναρξη της Επανάστασης ήρθε στη Μύκονο και ξεσήκωσε τους ντόπιους. Με τα καράβια που εξόπλισε συμμετείχε στο ναυτικό αγώνα και τις συγκρούσεις με τον τουρκικό στόλο, αλλά ξεκαθάρισε και την ευρύτερη περιοχή από τους πειρατές. Συντήρησε με δικά της έξοδα εκτός από τα πλοία με τα πληρώματα και σώμα πεζικού. Πήρε μέρος στις μάχες του Πηλίου, της Φθιώτιδας και της Λειβαδιάς.

Γνωρίζοντας τη γαλλική γλώσσα ήταν η συντάκτρια της συγκινητικής έκκλησης προς τις γυναίκες της Γαλλίας, ζητώντας τη συμπαράστασή τους στον αγώνα και τα δεινά των Ελλήνων.

Τιμήθηκε με το βαθμό του αντιστρατήγου από τον Καποδίστρια και της παραχωρήθηκε σπίτι στο Ναύπλιο.

Στην απελευθερωμένη Ελλάδα, οι πολιτικές ίντριγκες του Κωλλέτη έχουν σαν στόχο και τη Μαντώ. Αποσύρθηκε απογοητευμένη στην Πάρο το 1840, όπου πέθανε το 1848, φτωχή και λησμονημένη, έχοντας διαθέσει όλη της την περιουσία στον αγώνα της Ελλάδας για απελευθέρωση.