Σημειώνεται πως, ο ΦΠΑ 24% επιβάλλεται σε όσους αποκτούν νεόδμητο ακίνητο (με άδεια οικοδομής μεταγενέστερη της 1η Ιανουαρίου του 2006), έχοντας ήδη κάποια κατοικία, ή στους αγοραστές εξοχικών κατοικιών, Έλληνες και ξένους.

Αντιθέτως, στα παλαιότερα ακίνητα επιβάλλεται μόνον ο φόρος μεταβίβασης 3%.

Το αποτέλεσμα είναι να προκύπτει διαφορά πάνω από 20% ανάμεσα στον φόρο που επιβαρύνει τα νέα ακίνητα και στα παλαιότερα ακίνητα, οδηγώντας έτσι όλους τους υποψήφιους αγοραστές στο να προτιμούν τα παλαιά ακίνητα, κάτι που εμπόδιζε την ανάκαμψη της οικοδομικής δραστηριότητας.

Η αναβολή του ΦΠΑ έχει φέρει αύξηση των αγοραπωλησιών ακινήτων διότι π.χ. σε ένα ακίνητο συνολικής αξίας 100.000 ευρώ, ο αγοραστής γλιτώνει τον ΦΠΑ με συντελεστή 24%, που σημαίνει ότι ο αγοραστής δεν καταβάλει επιπλέον το ποσό των 24.000 ευρώ για να το αποκτήσει.

Τι θα γίνει μετά το 2024;

Από την 1η Ιανουαρίου 2025 και ανάλογα με τα δημοσιονομικά περιθώρια η Ελλάδα μπορεί να επιλέξει εάν θα εφαρμόσει στις μεταβιβάσεις νέων οικοδομών μειωμένο συντελεστή 13% ή ακόμη και μηδενικό όπως ισχύει σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως το Λουξεμβούργο.

Σημειώνεται ότι ο ΦΠΑ 24% επιβλήθηκε στις αγοραπωλησίες ακινήτων το 2006 και αφορούσε ακίνητα με άδεια οικοδομής από την 1η Ιανουαρίου 2006 και μετά, με εξαίρεση την αγορά πρώτης κατοικίας. Η κυβέρνηση το 2019 αποφάσισε την αναστολή του ΦΠΑ από την 1η Ιανουαρίου 2020 έως και τις 31 Δεκεμβρίου 2022, η οποία περιλαμβάνει τόσο περιπτώσεις νέων αδειών όσο και παλιές άδειες που εξεδόθησαν από 1ης Ιανουαρίου 2006. 

Η αναστολή του ΦΠΑ στα νεόδμητα ακίνητα έως και το τέλος του 2024 που σχεδιάζεται αναμένεται να στηρίξει την αγορά ακινήτων, η οποία καταγράφει ανοδική τροχιά τους τελευταίους μήνες, και να προσελκύσει περισσότερες επενδύσεις από το εξωτερικό. Το ισχύον νομοθετικό καθεστώς προβλέπει ότι «με αίτηση του υποκειμένου στον φόρο, κατασκευαστή οικοδομών προς πώληση, αναστέλλεται, υποχρεωτικά μέχρι τις 31.12.2022, η εφαρμογή του ΦΠΑ στα ακίνητα και επιβάλλεται φόρος μεταβίβασης ακινήτων. Η αναστολή αφορά το σύνολο των αδιάθετων παραπάνω ακινήτων του υποκειμένου. Μαζί με την αίτηση ο υποκείμενος υποβάλλει κατάσταση με τα αδιάθετα ακίνητα και το ποσό του φόρου που αντιστοιχεί στο κάθε ακίνητο προς διακανονισμό».

Επίσης, η απαλλαγή ισχύει και στην περίπτωση της αντιπαροχής όταν ο κατασκευαστής που υπόκειται στον φόρο, έχει υπαχθεί σε καθεστώς αναστολής του ΦΠΑ καθώς η σχετική διάταξη ορίζει ότι «ειδικά για τις περιπτώσεις αντιπαροχής, η εργολαβία του υποκειμένου στο φόρο κατασκευαστή οικοδομών προς πώληση προς τον οικοπεδούχο, δεν υπάγεται στον φόρο όταν ο υποκείμενος κατασκευαστής έχει υπαχθεί σε καθεστώς αναστολής του φόρου».