Να επιλύσει ένα διαχρονικό πρόβλημα που ταλανίζει το Δημόσιο, τακτοποιώντας το χάος που επικρατεί με τα καταπατημένα ακίνητα, οικισμούς και γαίες, επιχειρεί το υπουργείο Οικονομικών με το νομοσχέδιο που θα φέρει το αμέσως επόμενο διάστημα προς ψήφιση.

Ο στόχος του ΥΠΟΙΚ είναι διττός: πρώτον να αξιοποιήσει αυτό το μεγάλο κομμάτι της Δημόσιας περιουσίας, το οποίο επί χρόνια είναι παντελώς ανεκμετάλλευτο και δεύτερον να εισρεύσει στα κρατικά ταμεία ένα σημαντικό ποσό, που σύμφωνα με τους υπολογισμούς δύναται να φτάσει το 1 δισ.ευρώ.

Οι κάτοχοι θα έχουν το δικαίωμα να αγοράσουν από το κράτος τις εδαφικές εκτάσεις που καταπάτησαν έναντι τιμήματος, το οποίο θα υπολογίζεται με βάση τις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων

Λύση στο χρόνιο πρόβλημα με τα καταπατημένα και ανταλλάξιμα ακίνητα του Δημοσίου θα επιχειρήσει να δώσει το υπουργείο Οικονομικών δρομολογώντας μια νέα ρύθμιση που θα δίνει, υπό όρους και αυστηρές προϋποθέσεις, τη δυνατότητα σε όσους έχουν καταπατήσει δημόσια ακίνητα να τα εξαγοράσουν για να αποκτήσουν νόμιμους τίτλους κυριότητας.

Στο πλαίσιο της παροχής κινήτρων, θα προσφέρεται και έκπτωση η οποία θα υπολογίζεται βάσει των εξής δεδομένων:

• τη χρονική διάρκεια της καταπάτησης,
• το είδος του ακινήτου και
• την οικονομική κατάσταση του καταπατητή. 

Με το νομοσχέδιο το οποίο αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή μετά το Πάσχα, οι αυθαίρετοι κάτοχοι των δημόσιων εκτάσεων θα έχουν το δικαίωμα να εξαγοράσουν από το κράτος τις εδαφικές εκτάσεις που καταπάτησαν έναντι τιμήματος, το οποίο θα υπολογίζεται με βάση τις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων και με ποσοστό έκπτωσης το οποίο θα κλιμακώνεται ανάλογα με τη χρονική διάρκεια της καταπάτησης και το είδος του ακινήτου.

Το «κλειδί» της ρύθμισης θα είναι η χρονική διάρκεια της κατοχής του καταπατημένου ακινήτου με ορόσημο το 1970 ή το 1980. Για να εγείρει κάποιος αξιώσεις εξαγοράς καταπατημένου ακινήτου θα πρέπει να αποδείξει ότι έχει στην κατοχή του το δημόσιο ακίνητο πάνω από 50 χρόνια, αν ληφθεί υπόψη ως έτος βάσης το 1970, ή πάνω από 40 χρόνια, αν η αφετηρία είναι το 1980.

Για όσους έχουν καταπατήσει δημόσια ακίνητα μετά το 1970 ή το 1980 το σχέδιο νόμου δεν θα δίνει τη δυνατότητα εξαγοράς, θα προβλέπει την απομάκρυνση από τα παρανόμως καταπατημένα ακίνητα, ενδεχομένως και με πρόστιμο. Το τίμημα θα διαφοροποιείται και θα λαμβάνονται υπόψη και κοινωνικά κριτήρια. Δηλαδή, θα είναι χαμηλό για τους πολίτες με αποδεδειγμένη οικονομική αδυναμία, για ευπαθείς ομάδες όπως πολύτεκνοι και ανάπηροι και για περιπτώσεις που επί του καταπατημένου ακινήτου έχει ανεγερθεί πρώτη κατοικία. Ειδικά για την εξαγορά αγροτικών εκτάσεων θα πρέπει να αποδεικνύεται ότι ο κάτοχος είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότης. Το τίμημα ανάλογα με το ύψος του θα εξοφλείται σε δόσεις.

Θα δίδεται, μάλιστα, η δυνατότητα στον καταπατητή να εξοφλεί το τίμημα σε δόσεις, που κατά περιπτώσεις μπορεί να ξεπερνούν τις 100, ενώ θα προβλέπονται εκπτώσεις σ’ όσους εξοφλήσουν εφάπαξ ή σε λίγες δόσεις. Επίσης,  αισθητά χαμηλό θα είναι το τίμημα για τους πολίτες με αποδεδειγμένη οικονομική αδυναμία, για ευπαθείς ομάδες όπως πολύτεκνοι και ανάπηροι και για περιπτώσεις που επί του καταπατημένου ακινήτου έχει ανεγερθεί πρώτη κατοικία. Ειδικά για την εξαγορά αγροτικών εκτάσεων θα πρέπει να αποδεικνύεται ότι ο κάτοχος είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότης. 

Η εξαγορά ακινήτου δεν θα είναι δυνατή, εφόσον συντρέχουν επιτακτικοί λόγοι δημόσιου συμφέροντος, που αφορούν θέματα σχετικά με την εθνική άμυνα, τη δημόσια ασφάλεια, τη δημόσια υγείας ή άλλη αιτιολογημένη κρατική ανάγκη.

Επιπρόσθετα εξαιρούνται της εξαγοράς ακίνητα ή τμήματα αυτών τα οποία:

• εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής αποφάσεων που κηρύσσουν απαλλοτρίωση ή επιβάλουν ρυμοτομία
• εμπίπτουν στις απαγορευτικές διατάξεις της δασικής νομοθεσίας για την αντίστοιχη χρήση.
• κείνται εντός ζώνης αιγιαλού, παλαιού αιγιαλού και παραλίας.
• εμπίπτουν σε χώρο που έχει κηρυχθεί ως αρχαιολογικός, σύμφωνα με βεβαίωση που έχει εκδώσει ή εκδίδει η αρμόδια Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Χάος με τα καταπατημένα!! Στα νησιά του Αιγαίου 6 στα 10

Η συζήτηση που έχει ανοίξει για την εξαγορά καταπατημένης δημόσιας γης από τους αυθαίρετους κατόχους επαναφέρει στο προσκήνιο αμαρτωλές ιστορίες του παρελθόντος.

• Στην Αττική 8 στα 10 ακίνητα του Δημοσίου βρίσκονται στα χέρια των καταπατητών.
• Στη Θεσσαλία 7 στα 10.
• Στη Στερεά Ελλάδα 7 στα 10.
• Στα νησιά του Αιγαίου 6 στα 10.
• Στην Πελοπόννησο τα καταγεγραμμένα δημόσια ακίνητα που έχουν καταπατηθεί ξεπερνούν τα 3.000.

Εκτιμάται ότι από το σύνολο της δημόσιας περιουσίας έχει καταπατηθεί το 47% των αστικών ακινήτων και το 64% των αγροτικών εκτάσεων. 

Παράλληλα,  η κυβέρνηση, εντός του 2022, θα «τρέξει» το πρόγραμμα ψηφιακής καταγραφής, ταξινόμησης και επεξεργασίας όλης της ακίνητης περιουσίας του δημοσίου μέσω του Μητρώου Ακίνητης Περιουσίας (ΜΑΠ) με στόχο την καλύτερη διαχείριση και αξιοποίηση της.