Μια φλαβονόλη που υπάρχει φυσικά στα κόκκινα κρασιά μπορεί να παρεμβαίνει στην ικανότητα του οργανισμού να μεταβολίζει το αλκοόλ, προκαλώντας συσσώρευση τοξινών που μπορεί να οδηγήσει σε γρήγορους πονοκεφάλους, υποδηλώνει η μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Scientific Reports.

Συγκεκριμένα η κερκετίνη είναι μια φυτική ένωση που βρίσκεται σε φρούτα και λαχανικά όπως τα σταφύλια, τα μούρα, τα κρεμμύδια και το μπρόκολο.

«Όταν (η κερκετίνη) εισέρχεται στην κυκλοφορία του αίματος, το σώμα τη μετατρέπει σε μια διαφορετική μορφή που ονομάζεται γλυκουρονίδιο της κερκετίνης», δήλωσε ο συν-συγγραφέας της μελέτης Andrew Waterhouse, χημικός οίνου και ομότιμος καθηγητής στο τμήμα αμπελουργίας και οινολογίας του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Ντέιβις. «Σε αυτή τη μορφή, μπλοκάρει τον μεταβολισμό του αλκοόλ».

Το κόκκινο κρασί έχει δέκα φορές περισσότερες φαινολικές ενώσεις, ιδίως φλαβονοειδή, από το λευκό κρασί, καθιστώντας το «κύριο ένοχο» για τους πονοκεφάλους, σύμφωνα με τους συγγραφείς.

Πονοκέφαλος και κόκκινο κρασί - Η απάντηση

Ο Waterhouse και οι υπόλοιποι ερευνητές θέλησαν να ανακαλύψουν γιατί οι πονοκέφαλοι μετά από ένα ή δύο ποτήρια κόκκινο κρασί μπορεί να επηρεάσουν ακόμη και ανθρώπους που δεν παθαίνουν πονοκεφάλους με άλλα αλκοολούχα ποτά, οπότε μελέτησαν πώς η φλαβονόλη μπορεί να επηρεάσει μια γενετική παραλλαγή ενός ενζύμου που ονομάζεται ALDH2 και εμπλέκεται στον μεταβολισμό του αλκοόλ από τον οργανισμό.

Σχεδόν το 8% του παγκόσμιου πληθυσμού έχει μια παραλλαγή του ενζύμου που δεν είναι ιδιαίτερα ενεργή και η ανεπάρκεια είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη μεταξύ των ατόμων ανατολικής ασιατικής καταγωγής, επηρεάζοντας περίπου το 40% αυτού του πληθυσμού. Μια δυσλειτουργική παραλλαγή της ALDH2 σχετίζεται με έξαψη του δέρματος, αίσθημα παλμών και πονοκεφάλους μετά την κατανάλωση αλκοόλ.

Όταν πίνουμε, το αλκοόλ διασπάται στο ήπαρ από το ένζυμο αλκοολική αφυδρογονάση, το οποίο το μετατρέπει στην ένωση ακεταλδεΰδη, μια «γνωστή τοξίνη, ερεθιστική και φλεγμονώδη ουσία», εξηγεί η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, δρ Apramita Devi, μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο τμήμα αμπελουργίας και οινολογίας του UC Davis.

Η παρουσία της ακεταλδεΰδης στον οργανισμό υποτίθεται ότι είναι βραχύβια, καθώς το ένζυμο ALDH2 τη μετατρέπει σε οξικό άλας, το οποίο είναι λιγότερο τοξικό.

Μέσω εργαστηριακών δοκιμών, οι συγγραφείς διαπίστωσαν ότι, ένα παράγωγο της κερκετίνης - το γλυκουρονίδιο της κερκετίνης - ανέστειλε την παραλλαγή του ενζύμου. Σύμφωνα με την υπόθεσή τους, η παρεμβολή αυτή θα οδηγούσε σε συσσώρευση της τοξίνης ακεταλδεΰδης - και πονοκεφάλους - στα πιο ευαίσθητα άτομα.

Ένας αναπόδεικτος μηχανισμός

Ωστόσο, οι ειδικοί που δεν συμμετείχαν στην έρευνα συνιστούν προσοχή, χαρακτηρίζοντας τη μελέτη θεωρία και όχι απόδειξη.

«Η μελέτη έγινε μόνο σε εργαστήριο και οι ουσίες δοκιμάστηκαν εκτός του ανθρώπινου σώματος σε συγκεντρώσεις αρκετές φορές υψηλότερες από ό,τι στο αίμα μετά από μερικά ποτήρια κρασί», εξηγεί μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ο δρ Γιόνας Σπάακ, αναπληρωτής καθηγητής καρδιολογίας στο Ινστιτούτο Καρολίνσκα στη Στοκχόλμη της Σουηδίας.

Αυτού του είδους οι έρευνες μπορούν να δημιουργήσουν γνώσεις σχετικά με τις πιθανές διαδικασίες που εμπλέκονται στη σχέση μεταξύ κόκκινου κρασιού και πονοκεφάλων, πρόσθεσε, αλλά «ιδανικά οι ερευνητές θα έπρεπε να είχαν συμπεριλάβει ανθρώπινα δείγματα και δοκιμές για να επαληθεύσουν αυτόν τον μηχανισμό».

Κάτι τέτοιο είναι ιδιαίτερα σημαντικό επειδή, στις φυσικές συνθήκες του ανθρώπινου σώματος, το παράγωγο κερκετίνης που χρησιμοποίησαν οι συγγραφείς είναι κάτι που παράγεται στο ήπαρ και αποβάλλεται από τα νεφρά, δήλωσε ο δρ Βασίλης Βασιλείου, πρόεδρος του τμήματος περιβαλλοντικών επιστημών υγείας στο Πανεπιστήμιο Yale. Ούτε ο Spaak ούτε ο Βασιλείου συμμετείχαν στη νέα μελέτη.

Επόμενα βήματα στη μελέτη των πονοκεφάλων από το κόκκινο κρασί

Οι συγγραφείς σκοπεύουν να ελέγξουν την υπόθεσή τους σε μια μικρή κλινική δοκιμή με άτομα που εμφανίζουν αυτούς τους πονοκεφάλους, συγκρίνοντας τα κόκκινα κρασιά με μεγάλες ποσότητες κερκετίνης με εκείνα με λίγη.

«Είναι επίσης σημαντικό να αναφέρουμε ότι η κατανάλωση αλκοόλ είναι μόνο για απόλαυση και ότι δεν υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις για θετικές επιδράσεις του κόκκινου κρασιού ή του αλκοόλ στην υγεία, αλλά ισχυρές ενδείξεις για βλάβες που σχετίζονται με τη δόση», δήλωσε ο Spaak. «Αν πίνετε, πίνετε με μέτρο».

Για να ελαχιστοποιήσετε τους πονοκεφάλους, μπορείτε επίσης να πειραματιστείτε και να δοκιμάσετε κρασιά από διαφορετικούς παραγωγούς και ποικιλίες σταφυλιών, καθώς «τα επίπεδα των ενώσεων που μπορούν να προκαλέσουν πονοκεφάλους στο κόκκινο κρασί διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των κρασιών», πρόσθεσε.

Η κερκετίνη παράγεται από τα σταφύλια ως απόκριση στο φως του ήλιου, εξήγησε ο Waterhouse. «Αν καλλιεργείτε σταφύλια με τα σταφύλια εκτεθειμένα, όπως κάνουν στη Napa Valley για τα καμπερνέ τους, έχετε πολύ υψηλότερα επίπεδα κερκετίνης. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να είναι τέσσερις έως πέντε φορές υψηλότερα».

Κατά συνέπεια, σύμφωνα με τη μελέτη, μπορεί να έχετε καλύτερη τύχη με φθηνότερα κόκκινα κρασιά ή λευκά, των οποίων η συνολική περιεκτικότητα σε φλαβονόλες είναι χαμηλότερη.