Council of State - Mykonos investments / Τη μαρίνα που θα συνόδευε τουριστική εγκατάσταση στο Καλό Λιβάδι της Μυκόνου, «έκοψε» το Συμβούλιο της Επικρατείας». Κύριο πρόβλημα οι διαστάσεις της, καθώς όπως έκρινε το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο, οι λιμενικές εγκαταστάσεις που εγκρίνονται ως συμπληρώματα ξενοδοχειακών μονάδων πρέπει να είναι μικρής δυναμικότητας.

Ταυτόχρονα όμως το ΣτΕ απέρριψε άλλες δύο προσφυγές για την ίδια τουριστική μονάδα, κρίνοντας ότι ήταν ορθή η εξαίρεση των μεγάλων τουριστικών επενδύσεων (όπως η συγκεκριμένη στο Καλό Λιβάδι) από τη γενική αναστολή έκδοσης νέων οικοδομικών αδειών για τουριστικές μονάδες σε εκτός σχεδίου περιοχές της Μυκόνου.

Οι τρεις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας (1936-8/2023) αφορούν προσφυγές που κατέθεσε ο Δήμος Μυκόνου κατά συγκεκριμένης τουριστικής επένδυσης (Blue Iris, συμφερόντων της εταιρείας AGC Partners), της πρώτης που προωθείται με Ειδικό Σχέδιο Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικής Επένδυσης (ΕΣΧΑΣΕ) στο νησί. Το ΕΣΧΑΣΕ είναι ένα πολεοδομικό μοντέλο για μεγάλες στρατηγικές επενδύσεις το οποίο λειτουργεί σαν «ομπρέλα» που τροποποιεί τον τοπικό πολεοδομικό σχεδιασμό, ενοποιεί διαφορετικές (όχι απαραίτητα γειτονικές) ιδιοκτησίες και δίνει ευνοϊκούς όρους δόμησης.

Η συγκεκριμένη επένδυση ξεκίνησε την πορεία της το 2019 με την ένταξή της στο καθεστώς των στρατηγικών επενδύσεων, ενώ τον Ιούνιο του 2020 εγκρίθηκε το ΕΣΧΑΣΕ με προεδρικό διάταγμα. Αυτό που συζητήθηκε την περίοδο εκείνη σε επιστημονικούς κύκλους ήταν ότι το σχέδιο περιελάμβανε δόμηση σε περιοχές με μεγάλες κλίσεις, γεγονός όμως που δεν απασχόλησε το Κεντρικό Πολεοδομικό Συμβούλιο (ΚΕΣΥΠΟΘΑ), το οποίο δεν έθεσε αντιρρήσεις.

Τον Ιανουάριο του 2022, το επενδυτικό σχέδιο έλαβε έγκριση χωροθέτησης. Αυτή η τελευταία απόφαση ενέκρινε και τη δημιουργία καταφυγίου τουριστικών σκαφών στη δυτική ακτή του όρμου της Αγίας Αννας, στη θέση Καραπέτης. Το έργο περιελάμβανε 32 θέσεις για σκάφη αναψυχής μεγαλύτερα των 24 μέτρων (super yachts), διάφορες λιμενικές εγκαταστάσεις, ενώ στη χερσαία ζώνη προέβλεπε κτιριακές εγκαταστάσεις (γραφεία, καταστήματα, εστιατόριο κ.ά.), πισίνα, ζώνη περιπάτου και άλλα.

Στην προσφυγή του ο δήμος υποστήριξε ότι δεν πρόκειται για καταφύγιο τουριστικών σκαφών, αλλά για μαρίνα. Δεν υφίσταται στη Μύκονο άλλο τουριστικό κατάλυμα με δικό του λιμένα, σημείωσε ο δήμος και αυτό θα δημιουργούσε κακό προηγούμενο από περιβαλλοντικής άποψης, ενώ θα έδινε αθέμιτο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στη μονάδα. Επιπλέον, υποστήριξε ότι εφαρμόζοντας ακτομηχανικά μοντέλα στο σχεδιαζόμενο έργο προέκυπτε ότι η δημιουργία της μαρίνας θα προκαλούσε τη διάβρωση της ακτής του Καραπέτη.

Τελικώς το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο δικαίωσε εν μέρει τον δήμο για το θέμα. Το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε ότι τα λιμενικά έργα μπορούν να χωροθετούνται ως συμπλήρωμα μιας τουριστικής εγκατάστασης, αλλά πρέπει να έχουν την ανάλογη (μικρή) δυναμικότητα σε αριθμό σκαφών που προβλέπει ο νόμος και όχι να προορίζονται για την κάλυψη ευρύτερων αναγκών ελλιμενισμού, άσχετων με την ξενοδοχειακή μονάδα. Με τα δεδομένα αυτά, το δικαστήριο ακύρωσε τη χωροθέτηση τουριστικού αγκυροβολίου και τις επιχώσεις στη χερσαία ζώνη λιμένα, δέχθηκε όμως ότι το σχέδιο ήταν νόμιμο από όλες τις άλλες απόψεις (αφαλάτωση, θαλάσσια πανίδα, προστασία αρχαιοτήτων, επεξεργασία λυμάτων, οδός πρόσβασης κ.λπ.).

Το δικαστήριο ωστόσο δεν δικαίωσε τον Δήμο Μυκόνου, που ζήτησε να ακυρωθούν οι οικοδομικές άδειες της μονάδας θέτοντας περιβαλλοντικά ζητήματα (αδυναμία υδροδότησης και αποκομιδής απορριμμάτων), αλλά και τη λογική «δύο μέτρα και δύο σταθμά» με την οποία το υπουργείο Περιβάλλοντος εξαίρεσε τις τουριστικές εγκαταστάσεις που προωθούνται μέσω ΕΣΧΑΣΕ από την αναστολή δόμησης ξενοδοχειακών μονάδων στις εκτός σχεδίου περιοχές του νησιού, που επιβλήθηκε από το ’20-’21.

Το δικαστήριο ωστόσο δεν δικαίωσε τον Δήμο Μυκόνου, που ζήτησε να ακυρωθούν οι οικοδομικές άδειες της μονάδας θέτοντας περιβαλλοντικά ζητήματα (αδυναμία υδροδότησης και αποκομιδής απορριμμάτων), αλλά και τη λογική «δύο μέτρα και δύο σταθμά» με την οποία το υπουργείο Περιβάλλοντος εξαίρεσε τις τουριστικές εγκαταστάσεις που προωθούνται μέσω ΕΣΧΑΣΕ από την αναστολή δόμησης ξενοδοχειακών μονάδων στις εκτός σχεδίου περιοχές του νησιού, που επιβλήθηκε από το ’20-’21.

Ορθή εξαίρεση

Το ΣτΕ έκρινε ότι οι δήμοι δεν δικαιούνται να παρεμποδίσουν αναπτυξιακά σχέδια μέσω της άρνησής τους να εξυπηρετήσουν τις χωροθετούμενες εγκαταστάσεις από πλευράς αποκομιδής απορριμμάτων, υδροδότησης κ.λπ., εκτός αν η κλίμακα του έργου υπερβαίνει πράγματι τις δυνατότητες του κάθε δήμου. Αυτό πρέπει να αναδεικνύεται κατά το στάδιο της διαβούλευσης επί της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, αναφέρει η απόφαση. Τέλος έκρινε ότι ορθώς εξαιρέθηκαν τα ΕΣΧΑΣΕ από την αναστολή δόμησης στη Μύκονο, καθώς πλεονεκτούν από περιβαλλοντική άποψη από αυτές που ανεγείρονται βάσει διάσπαρτης δόμησης εκτός σχεδίου. Να σημειωθεί πάντως ότι τα ΕΣΧΑΣΕ εγκρίνονται με προεδρικό διάταγμα, άρα ελέγχονται από το ΣτΕ πριν θεσπιστούν. Επομένως αν το ΣτΕ δεχόταν το επιχείρημα του δήμου περί υπέρμετρης περιβαλλοντικής επιβάρυνσης του νησιού, θα «άδειαζε» τους δικαστές που το έκριναν νόμιμο πριν από τρία χρόνια.
Source